“Wat een eigenaardig beroep had ik toch gekozen. Altijd zwaar werk, vaak in de hitte. Staal rondom en ellende in de havens. Giftige stoffen, stinkende motoren. En mannen. Zoveel mannen ontmoet, zoveel harten gebroken. Mannen om de tuin geleid, in de val gelokt, misbruikt! Mannenverslindster. Dat zeiden ze. Ik stond overal voor open, maar liet bijna nooit iemand binnen.”
Wanneer Roos van Straaten als werktuigkundige aanmonstert op een zeeschip van Australië naar Indonesië is de consternatie groot. De koopvaardij is een mannenwereld, maar met een vrouw aan boord wordt alles anders, gevaarlijker ook. Naarmate de reis vordert geven de bemanningsleden zich steeds meer bloot en ontstaat er een intieme band met de vrouw in de machinekamer. Op den duur wordt het schip niet langer door professionals bestuurd, maar door driften en jaloezie. Na die turbulente reis monstert Roos aan op een luxejacht, samen met haar hond Boris. Ze komt terecht in de absurde wereld van de rijken, die Cannes en Monaco als pleisterplaats gebruiken. Door toedoen van de grillige sjeik, die zijn jacht steeds wil verplaatsen, van de Middellandse Zee naar de Antillen en vervolgens naar New Orleans en Dubai, belandt zij op het afzinkbare schip Pleasure Craft Carrier. Ook daar barst de strijd om Roos gunsten los. Bij de doorvaart door de Golf van Aden wordt het schip door piraten gekaapt. De inmiddels hoogzwangere Roos bereidt zich voor op een wel zeer ongewisse afloop.
RECENSIE in het NRC van 21 september 2013.
Hans Steketee grasduint in de stapel met binnengekomen boeken en geeft zijn eerste indrukken.
Zo veel harten gebroken
De tijd dat vrouwen niets op schepen (of in vliegtuigcockpits) te zoeken hadden, is gelukkig lang geleden. Maar als je Zeevrouw van
Fleur van der Laan leest, begrijp je toch beter waar oude gezegdes als ‘Een vrouw en een schip zijn de pest op een schip’ vandaan komen. Als haar alter ego Roos van Straaten in Australie aanmonstert als hoofdwerktuigkundige (‘eerste machinist’) op een vrachtschip, brengt ze daar al snel de gevestigde orde aan het wankelen. „Wat een eigenaardig beroep had ik toch gekozen. Altijd zwaar werk, vaak in de hitte. (…) En mannen. Zo veel mannen ontmoet, zo veel harten gebroken.” Haar eigen hart blijft het hele boek wel opmerkelijk schokvrij. Zodat je niet alleen een beetje medelijden krijgt met de mannen en jongens die elk op hun eigen stugge, of
onhandige manier voor haar vallen, maar ook een beetje met deze koele zeevrouw, zelfs (of vooral) als ze zwanger wordt van de man op wie ze naar eigen zeggen verliefd is, want het blijft onduidelijk waarom. Maar misschien heeft ze niet voor niets deze noncommunicatieve Fries gekozen. De echte passie, van auteur en hoofdpersoon, lijkt te liggen bij manometers, cilinders en zware stookolie, vooral als er aan boord dingen fout lopen. Dat zijn er, naarmate boek en de twee reizen die ze maakt vorderen, steeds meer, culminerend in een kaping door Somalische piraten. Wat het verhaal alsnog overtuigend voortstuwt. Ook ‘waargebeurde’ verhalen hebben zo’n stuwende kracht nodig. „Om de moeite waard te zijn, moet een reis zowel in de geest als in de
materiele wereld gemaakt worden”, schreef Ted Simon in Jupiter’s Travels (1979), over een reis per motorfiets rond de wereld.
RECENSIE in de GOOI EN EEMLANDER en het LEIDSCH DAGBLAD van 1 oktober 2013
Boek van de dag
Zeebonken en ’n stoere dame
Ze waarschuwt aan het begin: ‘Niets van deze verhalen mag worden geloofd’. En toch is het feitengehalte in deze roman van Fleur van
der Laan waarschijnlijk hoog. De schrijfster werkt zeven maanden per jaar als machinist op koopvaardijschepen, net als haar hoofdpersoon
die Roos van Straaten heet. ‘Zeevrouw’ is al het derde boek over deze stoere dame die zich staande moet houden in een wereld van vrijwel
uitsluitend mannen. In dit deel laat Van der Laan Roos eerst voor de nodige onrust tussen ruwe zeebonken zorgen. Daarna zet ze haar op een jacht dat gekaapt wordt door piraten. Spannend en ontspannend tegelijk.
INTERVIEW in het AD van 8 oktober 2013
Als Roos van Straaten zwerven over de zeeën
Fleur van der Laan wil scoren met boek ‘Zeevrouw’
SCHOONHOVEN. Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten drie boeken over driften en jaloezie aan boord. ‘Zeevrouw’ is haar nieuwste. PIETER VAN DERLAAN
Ze gaapt soms als een zeeleeuw. Het zijn drukke tijden voor Fleur van der Laan. De Schoonhovense komt slaap tekort vanwege de recente lancering van haar nieuwste boek ‘Zeevrouw’. Dat gaat gepaard met interviews, voortdurend contact met uitgever Nijgh & Van Ditmar,
presentaties in boekhandels en zelfs een radio-optreden in het VARA-programma ‘Spijkers met Koppen’. „Het hoort er allemaal bij,” lacht ze. „Maar er gaat veel tijd in zitten. Autoritjes naar Enschede en Groningen bijvoorbeeld. Je bent zomaar een dag onderweg.”
Aanpoten
In haar knusse woning aan de Lekdijk in Schoonhoven komt ze een beetje tot rust en kan ze ook aandacht schenken aan de anderhalf jaar
oude baby Skadi en de jonge husky Matsi. Voor een vrouw alleen is het aanpoten, maar dat is Fleur van der Laan wel gewend. „Mijn vriend zit eveneens op de grote vaart en verblijft steeds enkele maanden op zee. Ik moet dus alles zelf regelen. In principe neem ik hond en kind mee op reis. Alleen op woensdag breng ik mijn dochtertje naar de kinderopvang in Hekendorp. Dan heb ik even lucht.” En kan ze zich ook volledig op het schrijven richten. Voor Fleur van der Laan is dat de meest geschikte manier om haar gevoelens te verwerken. Ze is misschien koel en
afstandelijk, maar niet van steen. „Ik hou sinds m’n tienertijd een dagboek bij om mijn emoties te beschrijven. Toen ik na mijn diploma
op de Zeevaartschool in 1999 in de koopvaardij terechtkwam, merkte ik dat ik me letterlijk staande moest houden in een mannenwereld. Mijn
eerste reis was een ramp. Ik werd volkomen genegeerd door de stuurman. Hij deed alsof ik niet bestond. Dat leidde tot fricties. In
Amerika werd ik van boord getrapt. Misschien hoopten ze dat ik zou opgeven, maar dat zit niet in mijn aard. Ik ben een vechter en een doorzetter. Als meisje op de basisschool ging ik jongens te lijf als ze me uitdaagden. Ik laat niet met me sollen.”
Relaties
Driften, jaloezie en liefdes komen nadrukkelijk aan bod in haar oeuvre. De hoofdpersoon Roos van Straaten is haar alter ego in ‘Rus’,
‘Zwarte Zee’ en ‘Zeevrouw’. In de eerste boeken spelen relaties een voorname rol; in haar laatste avonturenroman wordt vooral het
onvoorspelbare leven op zee uit de doeken gedaan. Het eindigt met een kaping door Somalische piraten. Waar gebeurd. „Het zwerversbestaan
lonkte van kinds af aan. Ik wilde landen zien en culturen ontmoeten. Daarom koos ik voor een technische opleiding in de scheepvaart. Je
toert als machinist de hele wereld over. Ik heb inmiddels Russisch geleerd en de geschiedenis van Finland bestudeerd. Dat helpt me ook
weer bij het schrijven, want door taal en historie leer je over de achtergronden van de huidige situatie. Ik ben nu bezig met een vierde
boek, dat zich afspeelt tijdens de Fins-Russische oorlog van 1939. Finse skiërs verrasten destijds het sterkere Russische leger. Voor
alle feiten en omstandigheden wil ik meer weten over die periode. Dat onderzoek is best pittig.” Intussen wacht ze in spanning af of
‘Zeevrouw’ scoort bij het grote publiek. „De eerste reacties zijn positief. De NRC schreef een lovende recensie. Volgens mijn uitgever
werden na die publicatie meteen duizend boeken verkocht.”
RECENSIE in Havenloods Alexander, Stadsblad Utrecht, Posthoorn ed. Loosduinen, Groot Eindhoven ed. Corridor van 16 oktober 2013
Centraal in mannenwereld
Roos van Straaten hoeft haar positie binnen de mannenwereld niet te veroveren. Alleen al door haar voorkomen neemt ze als werktuigkundige al direct een centrale rol in op een schip. En dan is er ook haar gedrag; geen flirt is te veel. Maar serieus moet het voor haar niet worden. Dat vraagt erom dat de sfeer op een schip al snel omslaat. En op de Proxima Centauri is dat dan ook al snel het geval. Heel anders wordt het als ze bij een volgende reis, inmiddels hoogzwanger en in gezelschap van haar hond Boris, aan boord komt van een luxe jacht van een oliesjeik. Maar die sjeik wil met het jacht de hele wereld over en daar is een afzinkbaar schip voor nodig. Daar begint het spel opnieuw, tot het schip wordt gekaapt…
Fleur van der Laan, Zeevrouw, Nijgh & Van Ditmar, € 17,50.